Ekolozi langaz dan perspektiv distribision bann lang dan enn lemond global (model gravitasionel Louis-Jean Calvet)

Louis-Jean Calvet, li enn parmi bann rar sosiolingwist dan milie frankofonn ki finn ekrir lor ekolozi langaz. Pou li, ekolozi li pa enn disiplinn ki konsern defans bann lang an danze disparision lor plan ideolozik (kouma nou trouv li dan kad lekol skandinav). Dan kad enn letid ekolozik, Calvet propoz enn model gravitasionel bann lang ki prezan dan ekosistem mondial e ki permet montre diversite bann lang, zot karakter dinamik ek interaksion ant bann lang-la.
Pou Calvet, bann lang zot striktire kouma enn galaxi. Parey kouma dan sant nou sistem soler, ena enn soley otour lekel tou bann planet gravite, dan mem fason, dan liniver bann lang ki existe dan lemond, ena enn lang hyper-santral omilie. Otour sa lang hyper-santral la, plizier milie lang tourne. Dapre sa model-la, ena kat nivo ek lor sak nivo bann lang ena enn fonksion spesifik.
Lor premie nivo (global) ena enn lang hyper-santral (pou linstan se Angle). Lor deziem nivo (internasional) ena enn dizenn lang Siper-santral (Franse, Espagnol, Portige, etc) ki tourn otour sa lang hyper-santral la. Lor trwaziem nivo (nasional), ena ant 100 ek 200 lang santral ki tourn otour bann lang siper-santral ek lor katriyem nivo (infranasional/rezional) ena anviron 5000 a 6000 lang periferik ki tourn otour sa bann lang santral la.
Sa model-la permet montre kouma bann lang, zot relie ant zot. Parey ar soley ki kouma enn lema ki atir bann planet dan so direksion, dan mem fason ena enn lafors santripet (ki vedir an direksion sant) ki atir bann lokiter lezot lang ver Angle. Anfet, pli enn lang li lwin avek sant, pli so bann lokiter ena tandans vinn bileng ou miltileng.
Etan done ki Angle li servi lor nivo global kot zot tou sipoze konpran li, so bann lokiter natif pa trouv linportans aprann enn lot lang. Par kont, pou lokiter natif bann lang periferik, li inportan ki zot aprann alafwa lang nasional zot pei, enn lang internasional ek lang global.
Dapre sa model-la, nou kapav dir ki dan lavenir, zis bann lokiter natif anglofonn ki pou monoleng ek sa li pou apovri lang-la. Model-la li permet osi montre ki bann lang periferik zot an danze disparet si zot bann lokiter pa transmet zot ar bann prosin zenerasion, parski pli enn lang li lwin avek sant pli li ena tigit lokiter. Ek sa, li enn menas pou diversite lingwistik dan lemond parski sak fwa enn lang disparet, rises lingwistik mondial li diminie.