Senior Lecturer, UoM
Azordi, fer di-z-an depi ki premie nimero Anou Koz Parol (AKP) finn pibliye le 10 Zien 2011. Nou finn ariv asterla nimero 120! Nou finn panse li enn bon lokazion fer enn retrospektiv avek bann pionie AKP. Pou sa lokazion-la, tou lekip AKP swete salie tou bann kontribiter ek bann lekter ek osi remersie Le Mauricien ki akeyir nou dan so bann kolonn.
Paz AKP finn akonpagn levolision ek rekonesans lang kreol dan nou repiblik, ki li dan Moris, Rodrig, Agalega ek Sagos. Li finn osi kontribiye pou ogmant vizibilite Kreol dan so form ekri, familiariz bann Morisien avek lektir an Kreol ek osi promouvwar transmision linformasion dan lang maternel. Finn ena bann text lor plas lang kreol dan plizier sekter: ledikasion, resers, literatir ek ousi bann institision ofisiel. AKP demontre ki kapav ekrir an Kreol lor tou kalite size dan enn fason bien striktire ek argimante, ki lang kreol ena enn gran rol pou zwe dan devlopman nou pei, dan konsolidasion nou lidantite nasional ek dan fierte nou kiltir.
Senior Lecturer in Media and Communication
Head of Mediacom Studio
University of Mauritius
Anou Koz Parol ape konitigne evolie, dabor konsernan bann kontribiter zotmem. Dan koumansman, 80% bann kontribiter ti bann zom, me azordi ena parite avek 50% kontribitris. Ena osi boukou diversite dan bann tem ki finn kouver kouma: zenes, nouvo media, lekritir siantifik, etc.
Pena dout ki paz Anou Koz Parol pou evolie ankor avek lang kreol kouma siman nou pei!
…
Lorizinn Anou Koz Parol
Kouma souvan arive dan sa bann sitiasion-la, lide inn vini apartir enn evennman ki pena nanye pou fer. Kan, le 25 Me 2011, ti enan lansman Rapor Lortograf Kreol Morisien dan Liniversite Moris, tou bann dimounn prezan, inklian Minis Ledikasion sa lepok-la (Dr Vasant Bunwaree), ti gagn enn fey papie kot ti ena enn mo-krwaze an Kreol Morisien.
Tou dimounn ti ena 10 minit pou ranpli bann kaz-la, avan ki bann repons ti aparet lor lekran zean. Lintere ek lanbians ki sa ti kree ti fer mwa realize ki li ti enn lexperyans ki ti merit enn platform pli larz, anmemtan ki li ti enn fason pratik pou interes bann Morisien akonpagn zot lang maternel dan liniver lekritir, atraver enn zwe lor e avek langaz.
Mo ti mem konsider mo-krwaze kouma enn version modern ek grafik bann ansien sirandann, kot ena enn enigm ki enonse e kot dimounn bizin trouv mo ki koresponn ek enigm-la. Mo ti trouv li enn bon fason etablir enn lien ant zenerasion yer ek zenerasion zordi, ant tradision oral ek lekritir. Ti res zis lerla pou trouv enn zournal ki pou aksepte pibliy regilierman bann mo-krwaze an Kreol.
Premie kontakt ki mo’nn gagne ek M. Dhiren Moonesamy, responsab paz Forum, ti bien ankourazan, me li’nn al pli lwin kan li’nn demann mwa si li pa posib ekrir ousi bann lartik reflexion an Kreol, paralelman ek bann mo-krwaze. Ti enn gro pari, ek ti ena tou risk ki li pa marse, me mo’nn panse ki li ti vo lapenn seye omwin.
Donk mo’nn retrouv mwa bizin trouv enn formil pou enn ribrik kot pou ena anmemtan enn parti zwe (mo-krwaze), enn lartik reflexion, me ousi bann sou-ribrik inpe pli leze, kot prezant bann proverb ek bann (vre) sirandann, lorizinn ek evolision sertin mo interesan kouma kongolo, chombo, laryaz, zako, etc., akonpagne souvan ek enn ilistrasion.
Se sa formil-la ki nou ti adopte dan koumansman e li ti bien marse. Sikse premie nimero, anterm reaksion, finn amenn deziem nimero, apre trwaziem, etc. Apre plizier dizenn nimero, formil finn evolie, avek enn evolision parmi bann kolaborater ousi, ziska 120em zordi.
…
Enn parol lor AKP
Anou Koz Parol, pou mwa, reprezant enn vitrinn inportan pou donn lavwa ninport ki manb Repiblik Moris, depi isi ou ayer, pou exprim li dan so langaz. Sa paz-la reprezant enn lespas ki respir enn netralite sekirizan ; li enn plas aere, parfwa mem rafresisan, kot nou kapav koz enn diversite topik san ki ena bann konsiderasion ideolozik ouswa politik. Dan sa sans-la, AKP ena enn valer inportan dan demokratizasion ek difizion nou parol, zisteman, antan ki manb Repiblik Moris. Andeor sa laspe vilgarizasion la, li ousi demontre ki Kreol Repiblik Moris pena okenn limitasion dan exprim enn diversite topik, ki li lor langaz, literatir ouswa lor bann tem sosietal. Mo abitie dir bann etidian ki AKP enn resours inportan si zot anvi familiariz zot avek lekritir sa langaz-la, ek anmemtan ogmant zot konesans zeneral. Mo ti partikilierman sansib ar lartik Pascal, kan li ti pe koz lor Soungoula ; mo ti trouv sa bann lien ki nou ena ant plizier lespas kreolofonn la bien fasinan. AKP finn ousi donn plizier parmi nou, ikonpri mwa, lokazion pou interazir avek bann lingwis ek serser depi lezot pei, kouma Thomas Klingler ek Salikoko Mufwene, pou mansionn zis zot. An gro, AKP depas enn lespas expresion ; li enn lespas pou viv nou lidantite kreol, dan nou diferans, nou diversite ek dan seki inir nou.
…
Enn langaz, enn ribrik, enn pasrel…
Ler Prof. Carpooran ti propoz mwa pou anim ribrik literer Anou Koz Parol an 2011, zame mo ti panse ki mo ti pou retrouv mwa finalman pe ekrir an Kreol lor bann domenn osi varye ki esek skoler, filozofi Grek ouswa langaz sms! E se zisteman sa ki probableman pli memorab dan sa lavantir-la. San ki sa ti fer parti nou lazanda, nou’nn arive demontre ki li posib koz – dan enn langaz sinp ouswa sofistike – lor preske tou size an Kreol.
Avek mo kamarad ek ansien koleg Nuckiren Pyeneeandee, nou’nn vremem apresie animasion sa paz-la. Me selman, nou’nn pas enn ta lazourne Zedi reflesi longman – ek parfwa dezespereman – lor ki zafer nou kapav ekrir pou interes enn piblik osi larz ki posib! Me touletan, erezman, nou’nn arive trouv kiksoz ki’nn fer nou plezir.
Atraver sa paz-la nou’nn kapav kree bann lien ki ti aparaman ase inprobab, kouma permet enn zenn artis kouma Nazra Emamdee exprim li lor prosesis lekritir akote enn moniman literatir kouma Ananda Devi. Dan sa mem paz-la, nou ti donn laparol a de ‘gentlemen’ ekrivin ki’nn kit nou malerezman: Vidya Golam ek Bhismadev Seebaluck. Mo gard ousi an memwar enn ti-mo depi Lindsey Collen lor nivo analiz ki sa paz-la ti pe arive propoze an Kreol dan peizaz literer morisien. Sa zar rekonesans-la, depi pa ninport kisannla, fer touzour plezir!
Paz par Paz
11.11.11. Enn extra bon fason pou mo rapel ki le 11 Novam 2011, premie paz “literer” Anou Koz Parol ti pibliye. Inpe letan avan sa, Pascal Nadal ti kontakte mwa pou kontribie enn ti lartik pou enn paz ki ti pou paret sak de semenn dan lagazet. Kot mo ti pou kone sa ler-la ki nou pou ekrir enn vintenn full paz lor enn varyete size ki tous literatir?
Mem si mo pa ti pe gagn feedback lekter, mo ti pe kontan sa travay an-dio la. Apre 10-15 minit diskision lor prosin topik, sakenn ti pe al so kote pou prodir kiksoz dan 3-4 zour. Nou finn deza mem fer bann paz a-distans kan Pascal ti pe travay Sesel enn moman. Dan sa tigit zour-la, ti ena enn travay resers, lektir ek defwa, bann rankont memorab: Fanfan, Henri Favory ek plizier lezot.
Anou Koz Parol ti mo klas kot mo finn aprann (vit-vit ek parfors) lortograf Kreol Morisien. Ek li ti ousi landrwa kot mo ti pe sey devlop enn stil an Kreol ki pa sonn tro franse. Me tigit-tigit, lame large, gagn anvi ekrir plis ek pli bien. Plitar ki realize ki zame nou finn panse ki tel zafer tro konplike ouswa inposib pou dir an lang kreol. Bien plitar, apre 10 an, mo realize komie sa lexperyans ekrir pou gran-piblik la ti zoli.
Premie nimero Anou Koz Parol (AKP) le 10 Zien 2011