Depi Les Essais d’un bobre africain (1822) ziska Zistwar depi enn bob afrikin (2018) : Enn inkirsion dan liniver tradiksion intra-lingial

Dr BEATRICE ANTONIO-FRANÇOISE,
Lecturer, MIE

- Publicité -

Dan les Essais d’un bobre africain (1822) F. Chrestien prezant 20 text, kot ena sis (6) tradiksion-adaptasion detrwa fab Jean de La Fontaine. Kan nou koz tradiksion, premie zimaz ki vinn dan nou lespri se enn transfer depi enn langaz ver enn lot langaz. Se seki F. Chrestien fer kan li tradir bann fab depi Franse ver Kreol Morisien sa lepok-la (1822). Sa tip tradiksion-la, se seki lingwist Jakobson (1963) apel tradiksion inter-lingial (ant de langaz). Li reprezant enn premie nivo tradiksion, ki ase klasik, e ki pa difisil pou konpran.
Mwin frekan par kont, me ki nou retrouve parfwa kan mem, se tradiksion intra-lingial, kot tradiksion fer dan enn mem langaz, me lor de nivo, ou ant de lepok, diferan. Version Zistwar depi enn bob afrikin ki finn pibliye an 2018 par Creole Speaking Union, se seki nou apel enn tradiksion intralingial diakronik, kot finn tradir-adapte enn text depi enn Kreol ansien (1822) ver enn Kreol ‘modern’ (2018) dan enn lespas tanporel diferan.
Dapre tradiktolog Zethsen (2009), ena kat fakter ki kondisionn nesesite fer enn tradiksion intralingial: (i) degre konesans (bizin asire ki piblik sib pe konpran text-la); (ii) lespas tanporel (distans tanporel ki existe ant moman kot text-la finn ekrir ek lespas tanporel kot lekter-la pe lir text-la: pli li lwin dan letan, pli bizin tradir); (iii) evolision kiltirel (ena souvan enn bann adaptasion kiltirel ki bizin fer dan text-la pou konpran li dan enn lot lepok); ek (iv) fakter volim (bizin souvan enn version rakoursi ou, okontrer, ralonze enn text, par exanp enn version abreze pou bann zanfan, pou rann li aksesib).
Nou trouve ki se sirtou sa deziem laspe-la ki finn privilezie dan version 2018 text orizinal F. Chrestien, kot finn adapte bann tradiksion propoze par Chrestien dan enn Kreol Morisien modern pou fer li koresponn avek lespas tanporel kot lekter pe lir text-la ek sirtou, pou adapte li dan lortograf ki pe servi azordi. Nou prezant enn lexanp isi, atraver enn extre depi Le lièvre et la tortue (1822).

Tradiksion-adaptasion Chrestien
Le lièvre et la tortue
Kreol 1822

Ein’ torti avec Lièvre été voulé parié
Ein’ zour qui va mié galoppé
Pour arrivé drette ein’ li-pié banane

Tradiksion-adaptasion
Zistwar liev ek torti
Kreol 21e siek

Enn zour, Torti dir Liev anou met enn paryaz
Pou kone lekel kapav fini an premie so vwayaz
Pou resi tous bit, bizin ariv ziska pie banann

- Publicité -
EN CONTINU

l'édition du jour